Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Sinds 1 januari 2024 geldt, naast de Omgevingswet, de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb).
Het doel van de Wkb is een verbetering van de bouwkwaliteit door strenger bouwtoezicht en betere aansprakelijkheidsregelingen. Dit betekent dat u als initiatiefnemer vóór u gaat (ver)bouwen moet kijken of uw bouwwerk onder de Wkb valt. Dat kan in het Omgevingsloket.*
Als uw bouwwerk onder de Wkb valt, moet u een kwaliteitsborger inschakelen. Deze is gecertificeerd en bewaakt of uw bouwactiviteit aan de technische regels voldoet. Hieronder leest u wat dit betekent.
Wat verandert er?
De Omgevingswet knipt de bouwvergunning op in twee delen: een ruimtelijk en een technisch deel.
- Het ruimtelijke deel gaat over de vraag of u op een bepaalde plek mag bouwen. Dat is vastgelegd in het gemeentelijke omgevingsplan. Voor het ruimtelijke deel moet u een vergunning aanvragen. Meer informatie vindt u hier. Let op zonder omgevingsvergunning mag u niet starten met bouwen.
- Het technische deel gaat over de vraag of uw bouwwerk voldoet aan de technische regels en kwaliteitseisen. U moet hiervoor een bouwmelding doen bij de gemeente. Vanaf 1 januari 2024 wordt de bouwtechnische controle voor een deel van de gebouwen niet meer uitgevoerd door de gemeente maar door een kwaliteitsborger die u inhuurt. Deze kwaliteitsborger zorgt voor de stukken die u op tijd moet aanleveren voor de bouwmelding bij de gemeente.
Voor welke bouwwerken moet u een kwaliteitsborger inschakelen?
Om te weten of u een voor de bouw of verbouwing van uw bouwwerk een kwaliteitsborger nodig hebt, moet u weten tot welke gevolgklasse het bouwwerk hoort.
Alle bouwwerken zijn onderverdeeld in drie gevolgklassen: gevolgklasse 1, 2 en 3. Bouwwerken in gevolgklasse 1 hebben bij overtreding van de bouwregels relatief kleine gevolgen en risico’s voor de samenleving. Hoe hoger het risico voor de samenleving, hoe hoger de gevolgklasse.
Voorlopig geldt de Wkb alleen voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit gebeurt in twee stappen, nieuwbouw (vanaf 1 januari 2024) en verbouw (vanaf 1 juli 2024) van bouwwerken. Voor deze bouwwerken is een kwaliteitsborger nodig.
Voor alle andere bouwwerken in gevolgklasse 1 verbouw (tot 1 juli 2024) en gevolgklasse 2 en 3 moet u een bouwtechnische vergunning aanvragen bij de gemeente.
De volgende bouwwerken behoren tot gevolgklasse 1:
- Grondgebonden woningen, inclusief aangebouwde garage/schuur/kantoor. Appartementen en woningen bedoeld voor kamergewijze verhuur, zoals studentenhuizen, en zorgwoningen vallen niet onder gevolgklasse 1
- Woonboten
- Vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven die zelf op grond staan
- Bedrijfshallen en fabriekspanden maximaal 2 verdiepingen hoog. Kantoorgebouwen en winkelpanden vallen niet onder gevolgklasse 1
- Opslagruimten, magazijnen en andere bouwwerken vallend onder punt 4 van maximaal twee verdiepingen die gebouwd worden bij kantoren en winkels
- Fiets- en voetgangersbruggen die maximaal 20 meter over gemeentelijke weg, spoor of water gaan. Bruggen gebouwd over provinciale of rijkswegen vallen niet onder gevolgklasse 1.
- Overige bovengrondse bouwwerken die geen gebouw zijn, bedoeld voor wegen (geen viaducten en dergelijke), vaarwegen, stroomvoorziening als ze niet hoger zijn dan 20 meter. Bijvoorbeeld kleine zendmasten, antennes, kleine windmolens, keermuren, walmuren, kademuren of gemalen. Waterkerende constructies, zoals stuwen en sluizen, vallen niet onder gevolgklasse 1.
De hierboven genoemde bouwwerken vallen niet onder gevolgklasse 1 wanneer:
- Het bouwwerk een monument is
- Een melding ‘brandveilig gebruik’ verplicht is
- Er gebruikgemaakt is van NEN 6060 of NEN 6079 bij het bepalen van de gebruiksoppervlakte van een brandcompartiment
- Er milieubelastende activiteiten plaatsvinden waarvoor een vergunning nodig is
- Er sprake is van afwijking van de bouwregelgeving
Stappenplan als u gaat bouwen
Wat moet u doen?
- Controleer of u een vergunning nodig heeft voor uw bouwactiviteit. Dit kan via de vergunningcheck op het Omgevingsloket.
- Controleer of uw bouwwerk valt onder gevolgklasse 1. Zo ja, dan vraagt u alleen voor het ruimtelijke deel een omgevingsvergunning aan via het Omgevingsloket.
- Valt uw nieuwe bouwwerk onder gevolgklasse 1, schakel dan een onafhankelijke kwaliteitsborger in. Uw aannemer of architect kan u hiermee helpen. De kwaliteitsborger analyseert de risico’s en stelt in een borgingsplan vast welke controlemaatregelen hij neemt tijdens de bouwactiviteit.
- Uiterlijk vier weken voor de start van de bouw maakt u of uw aannemer melding van de bouw. Deze bouwmelding doet u via het Omgevingsloket. De bouw mag pas beginnen wanneer de bouwmelding volledig en op tijd gedaan is.
- Na de bouwmelding geeft u minimaal 2 dagen voorafgaand aan de daadwerkelijke start van de bouwwerkzaamheden informatie over de startdatum van de bouwwerkzaamheden door. U doet dit via het Omgevingsloket.
- Minimaal 2 weken voordat u het bouwwerk wilt gebruiken, dient u een gereedmelding in via het Omgevingsloket. U hoort van de gemeente of deze melding is geaccepteerd of geweigerd. U mag het bouwwerk pas gebruiken als de gemeente uw gereedmelding accepteert.
- Op de eerstvolgende dag dat de bouw stopt, maakt u via het Omgevingsloket een melding hiervan.